بزرگ‌ترین وسوسه شیطان

شکی نداریم که شیطان انسان را وسوسه می‌کند، اما بزرگ‌ترین وسوسه شیطان بر چه کاری است؟

: آنچه که از آیات و روایات بر می‌آید آن است که، بزرگ‌ترین وسوسه شیطان، دعوت و وسوسه کردن انسان به پیروی از «نفس امّاره» است. نفس امّاره، دشمن بزرگى است که آدمى را به کارهاى زشت و ناروا وامى‏دارد، مگر آن‌که خدا به لطف خاص خود آدمی را حفظ فرماید: «إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلاَّ ما رَحِمَ رَبِّی».[۱] شیطان، بالاترین وسوسه‌ها را در این نفس انجام خواهد داد. 

در این‌جا به نمونه‌ای از روایات -که از آنها فهمیده می‌شود بزرگ‌ترین دشمن انسان نفس امّاره است و به پیروی آن، بزرگ‌ترین چیزی را که شیطان به آن دعوت کرده و وسوسه می‌کند، پیروی از هواهای نفسانی است- اشاره می‌کنیم.[۲]

۱. پیامبر خدا(ص) فرمود: «آفت دین، هوای نفس است».[۳] و «برترین جهاد این است که به خاطر خداوند متعال با نفْس و هواهای نفسانیت جهاد کنى».[۴]

۲. امام علی(ع): «با نفس خویش مبارزه کن و توان و کوشش خود را برای آخرت به کار گیر».[۵] و «جهاد کردن با نفْس، آن را در ارتکاب گناهان مهار می‌کند».[۶]

۳. امام صادق(ع): «خوشا به حال بنده‌ای که برای خدا با نفْس و هوس خویش جهاد کند. هر که لشکر هوا و هوس خود را شکست دهد، به خشنودی خدا دست یابد و هرکه خِرَدش، با کوشش و شکستگی و فروتنی، بر بساط خدمت گزاری به خدا، بر نفْس امّاره‌اش چیره شود، به پیروزی بزرگی دست یافته باشد. میان بنده و خداوند حجابی ظلمانی‌تر و وحشتناک‌تر از نفْس و هوای نفْس نیست و برای کشتن این دو، سلاح و ابزاری چون احساس نیاز به خدا و خضوع و خشوع و گرسنگی و تشنگی کشیدن در روز و شب زنده‌داری نیست که اگر چنین کسی بمیرد، شهید است و اگر زنده بماند و همچنان به این راه ادامه دهد، خداوند فرجام او را به آن رضوان بزرگ ختم کند. خداوند عزّ وجلّ فرمود: «و آنها که در راه ما (با خلوص نیّت) جهاد کنند، قطعاً به راه‌هاى خود، هدایتشان خواهیم کرد و خداوند با نیکوکاران است».[۷]، [۸]

۴. امام کاظم(ع): «برای بازداشتن نفْس خود از خواهش‌هایش با آن مبارزه کن که مبارزه با نفْس، همچون مبارزه با دشمنت، بر تو واجب است».[۹]

به هر حال، همه‌ی گناهان -به واسطه و یا بدون واسطه- به نفس امّاره بر می‌گردد، و مهار نکردن نفس امّاره و پیروی از هوس‌ها و خواهش‌های آن، باعث ارتکاب گناهان بزرگی همچون شرک به خداوند متعال می‌شود، چنان‌که در قرآن کریم می‌خوانیم: «و آن کسى که براى خدا، شریکى قرار دهد، گناه بزرگى مرتکب شده است».[۱۰]

پی نوشت:

[۱]. یوسف، ۵۳. 
[۲]. ر.ک: نمایه های «جلوگیری از وسوسه‌ی گناه»، سؤال ۳۸۵۹؛ «مراحل آغازین خود سازی و تزکیه‌ی نفس»، سؤال ۳۸۷.
[۳]. مجلسى، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق و مصحح: رسولى محلاتى، هاشم، ج ۱۰، ص ۲۸۷، ‏دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.
[۴]. المتقی الهندی، علاء الدین علی کنز العمال، ج ۴، ص ۴۳۱، ح ۱۱۲۶۵، مؤسسة الرسالة، بیروت، ۱۴۰۹ق.
[۵]. تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، غرر الحکم و درر الکلم، محقق و مصحح: رجائى، سید مهدى، ص ۱۴۲، ‏ح ۱۸۲، دار الکتاب الإسلامی، قم، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق.
[۶]. همان، ص ۲۲۷، ح ۱۱۲.
[۷]. عنکبوت، ۶۹.
[۸]. مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، ج ۶۷، ص ۶۹، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
[۹]. ابن شعبه حرانى، حسن بن على، تحف العقول عن آل الرسول صلى الله علیه و آله، محقق و مصحح: غفارى، على اکبر، ص ۳۹۹، جامعه مدرسین، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.
[۱۰]. نساء، ۴۸.

:: بازدید از این مطلب : 2391